Stel je voor. Je rijdt in een auto. Waar je rijdt, mag je maar dertig maar de weg is breed, er is niemand, het is avond en die twee auto’s voor je rijden harder en die achter je wil harder. Dus doe jij het ook maar. Anderen doen het toch ook? Wanneer mensen dertig rijden in plaats van vijftig gebeuren er minder ongelukken en wanneer ze gebeuren zijn ze minder vaak dodelijk. En een auto die dertig rijdt maakt minder lawaai, ‘s avonds niet onbelangrijk.1 Maar toch. Zo ben je wel sneller thuis.
“Zij doen het ook” is de respons van een vierjarige. Daarmee wil ik niet zeggen dat mijn wat oudere kinderen zich er niet ook van bedienen, maar als een kleuter deze voor haar intellectuele prestatie eigenhandig aan haar repertoire weet toe te voegen, mag van oudere kinderen, en zeker volwassenen, wel verwacht worden hier iets beters tegenover te kunnen stellen.
Wie in Nederland woont, krijgt snel de indruk dat industriële vervuilers weinig in de weg gelegd wordt. Maximumsnelheden moeten omlaag vanwege stikstofemissies. Open zwemwater is onbruikbaar door alomtegenwoordige blauwalg. Een hele provincie gaat jaarlijks wekenlang onder de penetrante walm van de bietenoogst gebukt. Grondwater wordt zo laag gehouden dat huizen en gebouwen verzakken. Omwonenden worden ziek van gif dat in de lucht, de rivier en de bodem wordt geloosd door chemische en staalindustrie. Aardbevingen mogen decennia doorgaan voordat besloten wordt dat het welletjes is. De lijst is lang.
Die bietenoogst is dezelfde provincie waar ook die aardbevingen zich voordoen. Iedereen die in Groningen woont, of er gestudeerd heeft, herinnert zich de stank die daar bekend staat onder de naam bietencampagne. En dit jaar duurt het twee weken langer door het natte weer.
Volgens Our World in Data stootte Nederland in 2021 per hoofd van de bevolking 8,1 ton aan CO2 uit. Dat was weliswaar gelijk aan dat van Duitsland, maar aanzienlijk meer dan de UK, Frankrijk, Spanje, Portugal of Italië, om een paar landen te noemen.2 Nederland heeft het meest verontreinigde water van Europa3 en lobbyt actief om te voorkomen dat Brussel daar strengere eisen over stelt.4 Nederland stoot per hectare de meeste stikstof uit van heel Europa.5 Nederland is ook de grootste exporteur van plasticafval in Europa en is tegen een Europees verbod op het verschepen van plastic afval naar buiten de EU.6 Terwijl de buitenlandse staalindustrie verduurzaamt stelde de Nederlandse de plannen daartoe onlangs sterk naar beneden bij.
Wanneer iemand voorstelt om verontreinigende of verspillende activiteiten sterk te verminderen of zelfs te verbieden, wordt vaak beredeneerd dat die zaken dan domweg over de grens geduwd worden. Zo vegen wij ons stoepje wel schoon, maar wereldwijd schiet niemand er wat mee op. Bovendien raken wij dan de belastinginkomsten en werkgelegenheid kwijt. In dat licht lijkt het dus beter om het zelf maar vast te houden, zodat wij er tenminste nog de voordelen van genieten.
Het zal duidelijk zijn dat dit een problematische redenatie is. Veel landen om ons heen zijn een stuk schoner dan Nederland. Hoewel de getallen jaar na jaar veranderen staan alle overheden onder druk hun emissies te verlagen. Dat geldt ook voor landen in Oost-Europa die het op sommige punten zelfs nog wat slechter doen dan Nederland. Te verwachten valt dus dat uit Nederland weggestuurde vervuilers daar niet eenvoudig een nieuw thuis zullen kunnen vinden.
Daar komt bij dat, als iedereen wetgeving tegenhoudt met die redenering, er werkelijk niks zal gaan bewegen. Als alle overheden het standpunt innemen, liever de eigen kiezers tevreden en de nationale schatkist goed gevuld te houden dan het belang te dienen van een schone lucht, een gezonde bodem en bruikbaar oppervlaktewater, dan staan al die overheden op elkaar te wachten.
De werkelijke, en belangrijkste, reden dat vervuilende industrieën uit Nederland geweerd moeten worden, is echter dat het moreel onaanvaardbaar is om eigen voordeel te nemen ten koste van anderen, of die anderen nou de omwonenden van een 30-kilometerzone zijn, of de mensen waar de stank van lokale bedrijvigheid door de barsten in de muren van hun verzakte huizen kruipt. Laat ze maar gaan, die bedrijven die liever vertrekken dan te verduurzamen.
- Gemeente Amsterdam. We maken de stad klaar voor 30 kilometer per uur (2023) URL: https://www.amsterdam.nl/nieuws/nieuwsoverzicht/werkzaamheden-30-kilometer/ ↩︎
- Hannah Ritchie, Max Roser and Pablo Rosado (2020) – “CO₂ and Greenhouse Gas Emissions”. Published online at OurWorldInData.org. Retrieved from: ‘https://ourworldindata.org/co2-and-greenhouse-gas-emissions‘ [Online Resource] ↩︎
- RTL Nieuws. Nederland heeft vieste water van Europa, en dat gaat geld kosten (2023) URL: https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/5370087/water-kwaliteit-europa-1-procent-boete-brussel-wageningen ↩︎
- Bert van Slooten. Nederland wil geen strengere Europese eisen voor waterkwaliteit (2023) URL: https://www.boerderij.nl/nederland-wil-geen-strengere-europese-eisen-voor-waterkwaliteit ↩︎
- zelfenergieproduceren.nl. Stikstof, hoe gaat dat in het buitenland? (2022) URL: https://www.zelfenergieproduceren.nl/nieuws/stikstof-hoe-gaat-dat-in-het-buitenland/ ↩︎
- Liza van Lonkhuyzen. Nederland tegen verbod op het verschepen van plastic afval naar buiten de EU (2023) URL: https://www.nrc.nl/nieuws/2023/11/15/nederland-tegen-verbod-op-het-verschepen-van-plastic-afval-naar-buiten-de-eu-a4180964 ↩︎
Reacties
Eén reactie op “Vervuilers de grens over duwen? Goed idee!”
[…] zich slachtofferrollen aan gaan meten, dus ofwel KLM had zitten slapen ofwel ze dachten dat het moreel te verkopen is om je financiële belang boven dat van de gezondheid van omwonenden te stellen. Of de Amerikanen […]