Titelfoto: de gelderlander.nl
In het derde decennium van de vorige eeuw luidde een bekend gezegde: “Als de treinen op tijd gaan rijden, moet je je zorgen gaan maken over de staat van je democratie.” Wilders heeft het niet zo vaak over de treinen, maar misschien is de tandartsverzekering in die zin het nieuwe treinverkeer.
Decennia lang heeft Wilders stemmers verleid met anti-Islam, anti-immigratie en anti-Brusselretoriek. Die retoriek is de laatste weken milder geworden, maar aan zijn visie is niets veranderd. Naast het terugbrengen van de tandzorg in het basispakket blijven zijn radicale ideeën voor Nederland, zoals een asielstop, illegalen vast- of uitzetten, criminelen verbannen, geen betalingen meer aan de EU en een een opt-out op EU-regels, ongewijzigd. Ook heeft hij een naïef soort laissez-faireinstelling wat betreft duurzaamheid en het klimaat.
Nausicaa Marbe schreef vorige week in de Telegraaf over het verdriet van links. Ze had een punt. Natuurlijk heeft de kiezer het laatste woord en in feite zijn demonstraties tegen verkiezingsuitslagen alleen gepast als met die uitslagen gesjoemeld is. Daarvan is in het geheel geen sprake. Maar enige zelfreflectie op links rond de vraag waarom rechts niet meer door links maar nu door extreemrechts wordt afgewisseld lijkt me wel passend.
Marbes bagatelliserende observatie dat er geen bruinhemden door de straten marcheren is echter onterecht. Wie met haar denkt dat extreemrechts tegenwoordig subtieler te werk gaat dan ten tijde van het genoemde gezegde, is kort van memorie. Progressieve politici en journalisten hebben in de jaren voorafgaand aan deze schandalige verkiezingsuitslag meermaals te maken gehad met gewelddreigingen en intimidatie door flashmobs en een organisatie met de naam “Vizier op links.”
Bruine hemden of niet, dat is een beeld om koude rillingen van te krijgen.