Plastic speelt een positieve rol in het voorkomen van voedselbederf. Van plastic komt echter het grootste deel als afval in de natuur terecht. Ongeveer 7 miljard van de 9,2 miljard ton plastic geproduceerd tussen 1950 en 2017 werd plastic afval, dat op stortplaatsen terechtkwam of werd gedumpt. Elk jaar verdwijnt 8 miljoen ton plastic in de oceaan.1
Dit soort getallen dwarrelen ongetwijfeld voortdurend rond in het hoofd van menigeen die nietsvermoedend stuit op wat ik vandaag aantrof tussen de boodschappen die bij ons thuis waren afgeleverd. Het betrof een plakje cheddar, verpakt in een apart plastic hoesje. Dit plakje kaas en zijn eigen verpakking kwamen uit een pak met nog zeven net zo verpakte plakken. Het probleem dat dit hoesje van plastic voor dit individuele plak kaas oploste, was dat hij anders tegen de andere plakjes was gaan kleven, wat het voor de consument erg onhandig zou maken de kaas te verorberen. Dit probleem werd natuurlijk in eerste instantie veroorzaakt doordat de kaas in voorgesneden plakjes werd verkocht. Dit in een poging de consument de moeite van het hanteren van een kaasschaaf, lastig bij extra plakkerige kaas, te besparen.
Het frappante aan deze oplossing is echter dat, zo werd bij ons thuis aan de ontbijttafel opgemerkt, het plastic erg moeilijk te verwijderen was en dat daarbij een mes of schaar nodig zou zijn. De zo ontstane drempel maakte dat iedereen aan tafel de cheddar links liet liggen.
In de NRC van 24 oktober stond een opiniestuk van de hand van Linus Hesselink met de titel De e-fiets is stom en schaadt het milieu, waarin hij de snelle toename van het aantal elektrische fietsen in het verkeer onder meer wijdt aan een doorgeslagen gemakzucht. Brommerrijders verleiden tot een elektrische fiets is je reinste greenwashing. Fietsers en voetgangers die overstappen op dergelijk vervoer is gemakzuchtig en qua duurzaamheid een stap in de verkeerde richting. Er is een markt voor gemakzucht en die markt wordt bediend, ten koste van zee, bodem, lucht, veiligheid en de gezondheid van mens en dier.
Wie leert zijn kinderen nog hun eigen banden te plakken? Welke fietsenmaker neemt daar nog de tijd voor? Gemakkelijker is het een nieuwe band om de velg te leggen. De markt heeft dat nog goedkoper gemaakt ook. Achtertuinen met gras en planten die ‘s zomers temperatuurverlagend kunnen werken en waar talloze vogels en nuttige insecten veel aan hebben, leggen het steeds vaker af tegen uit gemakzucht volledig betegelde of met kunstgras belegde stukjes sfeerloze grond achter woonhuizen. En wie in zijn tuin nog wel gras laat groeien koopt een elektrische grasmaaier, hoe klein het gazon ook is. Het lijkt of we tegenwoordig amper nog opgewassen zijn tegen klusjes waarvoor men dertig jaar geleden de hand niet omdraaide.
Nog een paar voorbeelden:
- Fruit, aangeboden als drankje, is makkelijker en sneller te consumeren. Dit soort sapjes heeft echter een plastic wegwerpflesje nodig om verkocht en opgedronken te worden. En dat terwijl fruit van nature al een verpakking heeft meegekregen en bovendien beter kan worden gegeten dan gedronken.2
- In zwembaden worden blote kindervoetjes tegen het vuil onder de schoenen van hun ouders beschermd door die laatsten te vragen plastic wegwerphoesjes om de schoenen te binden. Simpelweg de schoenen uit doen en op sokken de natte plekken op de vloer omzeilen is natuurlijk lastiger maar scheelt een hoop plastic.
- Zogenaamde kartonnen wegwerpbekertjes met opschriften die aanmoedigen ze meerdere keren te gebruiken bevatten plastic (karton kan geen water tegenhouden) en worden nooit langer dan een enkele dag gebruikt. Zelf je eigen koffiemok meenemen naar kantoor is daarentegen wel duurzaam. Die afwasmachine draait thuis toch al.
- Inderdaad, de afwasmachine.
Het is tijd om met deze doorgeslagen gemakzucht te stoppen. Als we een duurzame wereld willen, lijkt mij het terugdraaien van deze waanzin wel het allerlaagst hangende fruit. Dubbele lagen plastic voegen aan de houdbaarheid van een product niets toe. Menselijke spierkracht, zowel op het fietspad, op het gazon als aan de ontbijttafel, is toe aan een stevige herwaardering.
- Hannah Ritchie and Max Roser. Plastic Pollution. URL: https://ourworldindata.org/plastic-pollution ↩︎
- Voedingscentrum. Vruchtensap. URL: https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/vruchtensap.aspx ↩︎